बोमलाल गिरी
नवलपुर, कात्तिक १४ गते । हरिबोधनी एवं ठूलो एकादशीमा नवलपुरका विभिन्न स्थानमा लाग्ने मेलामा बिक्रिका लागि सुन्तला टिप्न जिल्लाका किसानलाई भ्याईनभ्याई भएको छ । कावासोती–११ को पिठौली र गड्गडीघाट, कावासोती–१५ को गुन्द्रही र बाणखोलाको संगमस्थल, देवचुलीको केउरेनीस्थित नारायाणी नदी किनार र बौदीकालिको डेढगाउँमा रहेको बालिघाटनमा एकादशी मेला लाग्ने गर्छ ।
मेलामा सुन्तलाको व्यापार राम्रो हुने भएकाले किसान सुन्तला टिप्न व्यस्त देखिएका हुन् । बुलिङटार गाउँपालिकाको राईकोट, रामकोट, छरछरे र बौदिकालिको बोबकका किसानले व्यवशायीक रुपमा सुन्तला खेती गर्दै आएका छन् । यसवर्ष भने बिहीबारदेखि नै झरी लागिरहेको छ । झरीमा पनि किसानले मेला स्थलसम्म सुन्तला पुर्याउने तयारी गरिरहेका छन् ।
तर झरीका कारण सुन्तला धेरै नबिस्ने हो कि भन्ने चिन्तामा किसान देखिएका छन् । ‘‘सुन्तला गर्मीमा राम्रो बिक्ने गथ्र्यो, तर यो पटक गर्मी सकिएसँगै निरन्तर पानी पनि परिरहेकाले पोहोर परारको जस्तो सुन्तला नबिक्ने हो कि भन्ने चिन्ता लागिरहेको छ,’’ राईकोटका सुन्तला किसान पदम बहादुर सिन्जालीले भने ।
यहाँका किसानले राम्रोसँग नपाकेको भएपनि एकादशीलाई लक्षित गरी सुन्तला बेच्ने गर्छन् । एकादशीमा यहाँ सुन्तला सबैभन्दा बढी बिक्रि हुने गरेको अर्का किसान धनबहादुर थापाले बताए ।
किसानले यो बर्षको पहिलो फलमा बारीमा प्रती किलो ६० रुपियाँमा सुन्तला बिक्री गरेका छन् । गतवर्ष यहाँका किसानले झण्डै नौ करोड रुपैयाँ बराबरको सुन्तला उत्पादन गरेका थिए ।
आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ मा भने झण्डै ७ करोड १८ लाखको सुन्तला उत्पादन भएको कृषि ज्ञान केन्द्र नवलपुरका सूचना अधिकारी विश्वास काफ्लेले बताए । जिल्लाका पहाडी क्षेत्रमा अमिला जातका फलफूलको जोन लागु भएपछि सुन्तला खेती गर्ने किसान र खेती गरिने क्षेत्रफलमा पनि वृद्धि भएको काफ्लेको भनाइ छ ।
गतवर्ष दुई सय २६ हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तला खेती गरिएकामा १४१ हेक्टर क्षेत्रफलबाट मात्रै आम्दानी लिन थालिएको थियो । आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ मा जिल्लामा एक हजार ७३ मेट्रिक टन मात्रै सुन्तला उत्पादन भएकोमा गत आर्थिक वर्षमा एक हजार ४१४ मेट्रिक टन सुन्तला उत्पादन भएको सूचना अधिकारी काफ्लेले बताए ।
जिल्लामा हरेक वर्ष सुन्तला खेतीको क्षेत्रफल बढेकाले यो वर्ष पनि उत्पादन बढ्ने कृषि ज्ञान केन्द्रको विश्वास छ । यो वर्ष १८१ हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तला खेति गरिएकाले उत्पादन बढ्ने उनको भनाइ छ ।
‘‘प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाले बाँडेका बेर्नाले उत्पादन दिन थालेको र फूल खेल्ने बेला क्षति पनि खासै नभएकाले यो वर्ष उत्पादन बढ्ने आँकलन गरिएको छ,’’ सूचना अधिकारी काफ्लेले भने ।
अमिला जातका फलफूलको जोन लागू भएपछि किसानले बिरुवामा अनुदानसहित यान्त्रिक तथा प्राविधिक सहयोग पनि पाउने गरेका छन् । जसका कारण पहाडी क्षेत्रमा अन्य खेतीबाट खासै आम्दानी नहुने भएकाले किसानहरू सुन्तला खेतीतर्फ आकर्षित हुने गरेका छन् । जिल्लाभर तीन हजार दुई सय किसानले सुन्तला खेति गरिरहेको ज्ञान केन्द्रको भनाइ छ ।
